از فردا، پایتخت ایران، تهران، میزبان فاز آزمایشی طرح حذف کارت سوخت از جایگاه‌های عرضه فرآورده‌های نفتی خواهد بود. این ابتکار که در قالب مصوبه قانون بودجه ۱۴۰۴ و مشخصاً در تبصره ۳ جزء ۲ بند ت گنجانده شده، دولت را مکلف کرده تا ظرف چهار ماه از تاریخ اجرای قانون، این طرح را با همکاری و نظارت نمایندگان مجلس، به صورت آزمایشی در یکی از جایگاه‌های بنزین در تهران به اجرا بگذارد. هدف اصلی این طرح، مبارزه با قاچاق سوخت و بهینه‌سازی نظام توزیع فرآورده‌های نفتی در کشور اعلام شده است.
سازوکار جدید: از کارت سوخت تا کارت بانکی و اپلیکیشن موبایل
رویکرد نوین این طرح، بر مبنای انتقال سهمیه سوخت افراد از کارت سوخت فیزیکی به کارت‌های بانکی شخصی آن‌ها استوار است. بر اساس برنامه‌ریزی‌های صورت گرفته، مصرف‌کنندگان برای سوخت‌گیری در پمپ بنزین‌ها، نیاز به نصب یک اپلیکیشن موبایل بر روی تلفن هوشمند خود خواهند داشت. با نزدیک شدن به جایگاه سوخت، این اپلیکیشن با سیستم‌های موجود در جایگاه ارتباط برقرار کرده و پس از فعال شدن سهمیه سوخت فرد، امکان سوخت‌گیری فراهم می‌شود.
این تغییر رویکرد، از جنبه‌های مختلفی قابل بررسی است؛ از یک سو، می‌تواند به شفافیت بیشتر در مصرف سوخت و جلوگیری از سوءاستفاده‌ها کمک کند و از سوی دیگر، چالش‌های خاص خود را به همراه خواهد داشت.
نگرانی‌های کارشناسان: دسترسی، زیرساخت و عدالت اجتماعی
هرچند طرح حذف کارت سوخت با اهداف مثبتی نظیر کاهش قاچاق و بهینه‌سازی توزیع مطرح شده، اما کارشناسان و تحلیل‌گران حوزه‌های مختلف اقتصادی و اجتماعی، نگرانی‌هایی را در مورد نحوه اجرای آن ابراز کرده‌اند. یکی از مهمترین چالش‌ها، دسترسی عمومی به تلفن‌های هوشمند و آشنایی با فناوری‌های نوین است.
بخش قابل توجهی از جمعیت، به ویژه در مناطق کمتر برخوردار و یا در میان سالمندان، ممکن است به تلفن هوشمند دسترسی نداشته باشند یا با کار کردن با اپلیکیشن‌ها مشکل داشته باشند. این مسئله می‌تواند منجر به بروز مشکلات جدی در فرآیند سوخت‌گیری برای این قشر از جامعه شود.
علاوه بر این، مسئله زیرساخت اینترنتی نیز یک دغدغه مهم دیگر است. در بسیاری از جایگاه‌های سوخت، به خصوص در مناطق دورافتاده و کم‌برخوردار، ممکن است پوشش اینترنتی ضعیف یا ناپایدار باشد. قطع و وصل شدن اینترنت می‌تواند فرآیند سوخت‌گیری را مختل کرده و موجب اتلاف وقت و نارضایتی شهروندان شود. این وابستگی کامل به فناوری، در صورت عدم وجود زیرساخت‌های لازم، می‌تواند به جای تسهیل، موجب پیچیده‌تر شدن امور شود.
راهکارهای جایگزین و مکمل برای مقابله با قاچاق
در کنار این طرح، کارشناسان اقتصادی و متخصصان حوزه انرژی، راهکارهای دیگری را نیز برای مقابله با قاچاق سوخت و بهینه‌سازی مصرف پیشنهاد می‌دهند. یکی از این راهکارها، افزایش قیمت پلکانی سوخت برای متقاضیان بیش از سهمیه است. این رویکرد، که مشابه با نحوه محاسبه تعرفه برق در کشور است، می‌تواند با افزایش قیمت به ازای مصرف بیشتر از حد مجاز، انگیزه برای مصرف بی‌رویه و قاچاق را کاهش دهد. به عبارت دیگر، کسانی که مصرف سوخت آن‌ها از سقف تعیین شده فراتر می‌رود، متحمل هزینه‌های بیشتری خواهند شد که این مسئله به خودی خود می‌تواند نقش بازدارنده‌ای ایفا کند.
مقایسه با تجربه سایر کشورها نیز نشان می‌دهد که ترکیبی از سیاست‌های قیمتی و نظارتی می‌تواند در کنترل قاچاق و بهینه‌سازی مصرف موثرتر باشد. اجرای چنین طرح‌هایی نیازمند مطالعه دقیق تمامی جوانب، شامل تأثیرات اقتصادی، اجتماعی و زیرساختی است تا از بروز مشکلات پیش‌بینی نشده جلوگیری شود. به نظر می‌رسد دولت باید در کنار اجرای آزمایشی این طرح، به نظرات کارشناسی و بازخوردهای میدانی توجه ویژه‌ای داشته باشد تا در صورت لزوم، اصلاحات لازم را اعمال کند.
چشم‌انداز آینده طرح حذف کارت سوخت
طرح حذف کارت سوخت
با آغاز فاز آزمایشی طرح حذف کارت سوخت، انتظار می‌رود که دولت و مجلس به دقت نتایج و چالش‌های این طرح را مورد ارزیابی قرار دهند. شفافیت در اعلام نتایج و آمادگی برای انعطاف‌پذیری در اجرای طرح، از اهمیت بالایی برخوردار است. موفقیت این طرح نه تنها به توانمندی‌های فناورانه، بلکه به آمادگی جامعه برای پذیرش تغییرات و همچنین ارائه راهکارهای جایگزین برای اقشاری که دسترسی به فناوری‌های نوین ندارند، بستگی دارد.
هدف نهایی، دستیابی به یک سیستم توزیع سوخت کارآمد و عادلانه است که همزمان با کاهش قاچاق، دغدغه‌های مردم را نیز برطرف سازد.
تهران ترندز: مرجعی جامع برای اطلاعات به روز جامعه
تهران ترندز، به عنوان یک پلتفرم آنلاین پیشرو، با رویکردی جامع و جذاب، به ارائه اخبار روز و طیف وسیعی از موضوعات می‌پردازد. هدف اصلی ما در تهران ترندز، ارائه محتوای تازه و دلنشین به کاربران است تا آن‌ها را همواره در جریان آخرین رویدادها، اخبار مهم و ترندهای داغ جامعه قرار دهیم. از دنیای لذیذ آشپزی و هیجان‌انگیز گردشگری گرفته تا پیچ و خم‌های سبک زندگی، ظرافت‌های معماری و دکوراسیون، پویایی‌های کسب و کار، جذابیت‌های مد و زیبایی، اهمیت پزشکی و سلامت، و تحولات شگفت‌انگیز تکنولوژی و بازار خودرو، تهران ترندز تمامی این حوزه‌ها را با دقت و تازگی پوشش می‌دهد.
ما در وبسایت تهران ترندز، مجموعه‌ای متنوع از به‌روزترین اطلاعات را ارائه می‌کنیم که متناسب با علایق و سلایق گوناگون بازدیدکنندگان است. تلاش ما بر این است تا با محتوا و اخبار جذاب، خوانندگان را به خود جذب کرده و پاسخگوی نیازها و کنجکاوی‌های آن‌ها در هر یک از این حوزه‌ها باشیم.
منبع: وبسایت شرق